Czym jest piękno?

Święty Tomasz słusznie mawiał, że malutki błąd przy założeniach prowadzi do ogromnych konsekwencji we wnioskach i konkluzjach. Podobnie mylne pojęcie, czy założenie tego, czym jest piękno, zwłaszcza w odniesieniu do liturgii będącej rzeczywistością ponadczasową i łączącą nas z Niebem, może prowadzić do ruiny całego systemu myślowego (a każdy taki "system" musi opierać się na pewnych fundamentach). Z pomocą zrozumienia tego, czym jest piękno na swym "najwyższym", bo metafizycznym poziomie, przychodzi nam niezrównany ojciec Albert Krąpiec (poniższy tekst), którego zrozumienie może ułatwić nam (na płaszczyźnie obranej tematyki - a więc służby Bożej) tekst ks. Daniela Pereira Pinheiro IBP (znajdujący się w naszej bazie tekstów).




W przytoczonym tekście wyjaśnione jest, że piękno (zwłaszcza materialne, wizualne) wymaga spełnienia trzech warunków: pierwszym z nich jest pełnia (integritas), a więc doskonałość (perfectio), bo to, co posiada jakieś braki jest samo z siebie brzydkie (niech za przykład posłuży nam człowiek bez ręki); drugim z tych warunków jest właściwa proporcja (debita proportio), czyli harmonia; trzecim z nich jest blask (claritas) - np. rzeczy posiadające błyszczącą barwę są nazywane pięknymi.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że tomizm różni się od wszystkich innych tzw. "systemów myślowych" tym, że jako jedyny nie jest on takim systemem, ale mądrością, gdyż daje on podstawy i fundamenty do badania i zrozumienia rzeczywistości. Tak też rzecz ma się z pięknem (dla osób nie zaznajomionych z tematyką i słownictwem filozoficznym poniższy tekst może sprawiać trudności, stąd zaleca się lekturą całości Wprowadzenia do filozofii, lub po prostu lekturę tekstów z naszej bazy).

W tym miejscu nie jesteśmy w stanie choćby dotknąć w należyty sposób obranej tematyki - pragniemy jedynie wskazać pewne podstawy, które mogą pomóc zrozumieć, że piękno bytowe, transcendentalne, czy piękno materialne, wizualne tworzą pewną jedność i nie mogą być przedmiotem czystego subiektywizmu.








* * * 


Jedno z najlepszych i całościowych (filozoficzno - teologicznych) ujęć tematu piękna w nauce świętego Tomasza z Akwinu - Doktora Powszechnego, którego myśl stanowi fundament doktryny Kościoła katolickiego: Léon-J. Elders, s.v.d.La métaphysique et la théologie de la beauté de saint Thomas d’Aquin, [in:] Sedes Sapienitiae, n° 98 (12/2006 - 4/24), Chémeré-le-Roi, 2006, ss. 3-25.